เป็นสามปีที่มีเรื่องราวเล่าสู่กันเยอะพอสมควร
“ตอนมารับช่วงต่อจาก ผอ.ปิ๋ว (พิไล ศิริพานิช) เรื่องข้าวกำลังฮือฮา เพราะเราเป็นแชมป์ส่งออก แล้วอยู่ๆ มาเสียแชมป์ก็เลยพูดกัน แต่ตอนนี้เรากลับมาเป็นแชมป์เหมือนเดิมแล้วค่ะ”
อดีต ผอ.ไทยเทรด แอลเอ บอกว่าข้าวยังคงเป็นสินค้าส่งออกที่สำคัญอันดับต้นๆ ของไทย แม้ตัวเลขรายได้จากการส่งออกข้าว จะไม่อยู่ในกลุ่มสินค้าส่งออก “ท็อป 10” ของไทยก็ตาม
“ทั้งนี้เพราะข้าวเป็นอะไรที่ถึงผู้ผลิต ถึงชาวนา ถึงเกษตรกร รากหญ้าของเราโดยตรง จึงเป็นสินค้าที่เราต้องให้ความสำคัญค่ะ”
ช่วงสามปีที่ผ่านมา “ผอ.จิ” บอกว่าการโปรโมทข้าวไทย เปลี่ยนรูปแบบไปพอสมควร เช่นเน้นการโปรโมทข้าวไทยผ่านสถาบันที่มีอิทธิพลในด้านอาหารต่อคนอเมริกัน เช่นผ่านสถาบัน ซีไอเอ (The Culinary Institute of America) ซึ่งแต่ละมีจะมีงานใหญ่ที่บรรดาบุคคลสำคัญในวงการอาหาร โรงแรม รวมถึงเชฟและเจ้าของร้านอาหารมาร่วมงานมากมาย
“นอกจากข้าวหอมมะลิแล้ว เราก็จะสาธิตให้เขาเห็นถึงความหลากหลายของข้าวไทย ข้าวสีต่างๆ เช่นไรซ์เบอร์รี่ บราวน์ไรซ์ ข้าวกล้อง ข้าวสังข์หยด ฯลฯ เราทำกับสถาบัน CIA เป็นสถาบันที่มีอิทธิพลทางด้านอาหาร และเก่าแก่ จะทำให้มันส่งผลโดยตรงไปที่ผู้ใช้ในปริมาณมากๆ ทำให้เกิดความต้องการ ซึ่งจะส่งผลไปยังผู้นำเข้า ให้นำเข้ามาจากประเทศไทยเพิ่มมากขึ้น”
นอกจากนี้ การรักษาความเป็นแชมป์ส่งออกข้าว ยังรวมถึงการศึกษาวิจัยในเชิงวิทยาศาสตร์ เพื่อนำเอาคุณประโยชน์ที่แท้จริงของข้าวไทยสารพัดชนิด ออกเผยแพร่ เพื่อให้เกิดความน่าเชื่อถือ การเจาะกลุ่มลูกค้าที่เป็นฮิสแปนิก ที่เริ่มหันมาบริโภคข้าวหอมมะลิที่มีราคาสูงกว่าข้าวทั่วไปอยู่บ้าง
“เราก็เอาข้าวหอมมะลิมาทำอาหารฮิสแปนิก โดยเชฟแม็กซิกันด้วย เชฟไทยเราด้วย แล้วก็ออกสื่อผ่านโซเชียลมีเดียต่างๆ หรือตามทีวีของฮิสแปนิกเขา เราจะไปเน้นในเรื่องของโซเชียมีเดียมากขึ้น แทนที่จะเป็นสื่อตรงเหมือนในอดีต ค่าใช้จ่ายก็จะน้อยลง และเข้าถึงกลุ่มเป้าหมายกว้างมากด้วย ตรงนี้เราก็ภาคภูมิใจที่ทำแล้วมีตัวเลขสะท้อนให้เห็นว่าการนำเข้าทั้งข้าวสี หรือข้าวหอมมะลิมันเพิ่มขึ้น ราคาก็ดีขึ้น ผู้นำเข้าก็แฮปปีมากขึ้น”
การทำตลาดข้าวในช่วงที่ผ่านมานั้น ยังรวมถึงข้าวออแกนิค หรือสินค้าแปรรูปจากข้าว ทั้งขนมนมเนย ชาข้าว เครื่องสำอาง สินค้าสปา เช่นลูกประคบ รวมถึง “ข้าวพร้อมรับประทาน” ที่บรรจุมาในถ้วยสำหรับอุ่นในไมโครเวฟ ซึ่งขณะนี้เริ่มวางจำหน่ายในห้างสรรพสินค้าขนาดใหญ่ อ่างคอสโก และวอลมาร์ท แล้ว
“เวทีเปิดตัวของสินค้ากลุ่มนี้ คืองานแสดงสินค้า Natural Products Expo West ซึ่งจัดปีละครั้งที่อนาไฮม์ ทุกเดือนมีนา ซึ่งงานนี้ดีตรงที่ หนึ่ง บัตรเข้างานแพงมาก เขาเลือกคนที่จะเข้าไปเจรจาการค้าจริงๆ บริษัทใหญ่ๆ อย่างเทรดเดอร์โจส์ โฮลด์ฟู้ด หรือซูเปอร์มาร์เก็ตใหญ่ๆ ของที่นี่ เขาจะส่งคนไปเจรจา นี่คือการเปิดตลาด เราเข้าไปสามปีแล้ว และจะต่อเนื่องไป เพราะมันได้ผล เพราะเราเอาผู้เชี่ยวชาญจากที่นี้ ไปแนะนำผู้ผลิตของเราที่เมืองไทยก่อน ให้มีความพร้อมก่อนจะมาออกงาน ทำให้การเจรจาได้ผล”
ส่วนสินค้าใหม่ที่ “เพิ่งเริ่ม” ถูกนำเข้ามาในตลาดอเมริกา และเป็นสินค้าที่มีอนาคต คือสินค้าเกี่ยวกับสัตว์เลี้ยงต่างๆ
“ปีหน้าจะมีอีกงานที่น่าสนใจกับประเทศไทย คืองาน SuperZoo เป็นงานเกี่ยวกับส้ตว์เลี้ยง
“เพราะเราพร้อมมาก แล้วสมัยนี้คนอเมริกันนิยมสัตว์เลี้ยงกันมาก ไม่ว่าจะเป็นอาหาร ที่เราส่งออกเยอะอยู่แล้ว อาหารแมว หมา นอกจากนั้นก็เป็นพวก accessory เสื้อผ้า เครื่องประดับ สร้อย สายจูง ผ้าเช็ดขน กิ๊ปติดผม ซึ่งคนไทยเรามีฝีมือ มีความปราณีต มีไอเดียทำเครื่องประดับสัตว์เลี้ยงให้มันกุ๊กกิ๊กน่ารัก แล้วคนที่นี่ก็ยอมจ่าย”
โดย ไทยเทรด แอลเอ จะใช้งานแสดงสินค้าสัตว์เลี้ยงขนาดใหญ่ คือ SuperZoo 2018 ที่จะมีขึ้นที่ลาสเวกัส เป็นเวทีเปิดตัวสินค้าเหล่านี้
ขณะเดียวกัน ไทยเราก็ยังคง “เอาจริง” กับสินค้าบริการต่างๆ ที่เรามีความได้เปรียบกว่าเพื่อนบ้านหลายประเทศ
“คนไทยเราเก่ง อย่างงานโพสต์โปรดักชั่นของอุตสาหกรรมภาพยนตร์ พวกตัดต่อบันทึกเสียง เรามาดึงให้เขาไปทำในเมืองไทย ไปถ่ายหนังกัน ซึ่งประเทศไทยเราก็ให้สิทธิ์ประโยชน์กับผู้ไปลงทุนถ่ายทำ หรือทำโพสต์โปรดักชันในไทย มีการรีฟันด์คืนให้”
อุตสาหกรรมเกมส์ ก็เป็นสินค้าส่งออกของไทยที่ทางไทยเทรด แอลเอ ให้ความสำคัญเช่นกัน
“เด็กรุ่นใหม่ของไทยเราเก่งมาก อุตสาหกรรมเกม ซึ่งกรมส่งเสริมการส่งออก ก็นำผู้ส่งออกเกมมาซื้อขายเกมในงาน Game Connection ซึ่งเป็นงานใหญระดับโลกที่ซานฟรานฯ ทุกปี ปีละประมาณ 9-10 บริษัท เราก็ผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนกันมา เป็นอุตสาหกรรมที่ใ้ช้สมอง ปัญญา ทรัพย์สินทางปัญญาและทำเงินได้เยอะ”
ดึงหัวข้อสนทนากลับมาที่ผลิตผลทางการเกษตรอีกครั้ง เพราะอยากคุยเรื่อง “ผลไม้ไทย” หลายชนิด เช่นเงาะ มังคุด มะม่วง ฯลฯ เคยเป็นเรื่องฮือฮาอยู่พักใหญ่ ก่อนจะได้ข้อสรุปจากบรรดาผู้นำเข้าส่วนใหญ่ว่า “ไม่เวิร์ค”
“ผอ.จิ” บอกว่าหากสามารถนำเข้ามาได้โดยคุณภาพของผลไม้ไทยไม่ “ดร็อป” ลงไปมากนัก ผลไม้ไทยก็ยังเป็นที่ต้องการของผู้บริโภคในอเมริกา เพราะรสชาติที่ถือว่าหาคู่แข่งได้ยาก
"เพราะอากาศกับดินของบ้านเรา ไม่ว่าจะเป็นข้าว เป็นผลไม้ มันทำให้รสชาติแตกต่าง ใครก็เลียนแบบไม่ได้ อย่างมะม่วงนี่ แม็กซิโกปลูกมะม่วงไทยก็จริง แต่ทุกคนชิมแล้วมันยังเห็นความแตกต่างอยู่ น้ำดอกไม้ของไทยอร่อยและหวานกว่า”
แต่ในความเป็นจริงนั้น ผลผลิตทางการเกษตรของไทยที่ไปได้สวยในอเมริกา มีเพียงไม่กี่ชนิด เช่นมะขามหวาน ขิง ข่า ขมิ้น เท่านั้น ทั้งนี้เพราะผลกระทบที่เกิดจากการฉายรังสีเพื่อป้องกันแมลงศัตรูพืช ตามกระบวนการที่กระทรวงเกษตรสหรัฐฯ บังคับ มีผลอย่างรุนแรงกับคุณภาพของผลไม้หลายๆ ชนิด โดยเฉพาะมะม่วง อย่างเขียวเสวยและน้ำดอกไม้ ซึ่งน่าจะเป็นสินค้าขายดีของไทย ยิ่งเมื่อบวกกับระยะทางและระยะเวลาในการขนส่ง ทำให้ทั้งคุณภาพและราคาของผลไม้ไทยกลายเป็นข้อเสียเปรียบ เมื่อเทียบกับผลไม้ไทยจากแม็กซิโก กัวเตมาลา และหลายๆ ประเทศรอบๆ อเมริกา
แต่ อดีต ผอ.อาวุโสของไทยเทรด แอลเอ ก็บอกว่าผลไม้ไทยยังไม่ถึงกับ “หมดอนาคต” ซะทีเดียว
“มันก็ยังมีทางนะคะ ปัญหาที่เรามี ก็กำลังแก้ไข เราได้ประสานกับกระทรวงเกษตร กับสนง.เกษตรที่นี่ หารือกัน คือเรื่องแบบนี้ต้องใช้ระยะเวลา และต้องใช้การวิจัย ซึ่งขณะนี้เราก็ได้เซ็นสัญญากับมหาวิทยาลัยแชปแมน (Chapman University) ให้เขาทำวิจัยว่าถ้าไม่ฉายรังสี จะมีวิธีไหนอีกบ้าง เพราะฉายตามที่เขากำหนดแล้วมะม่วงเราไหม้ เสียหาย 50-70 เปอร์เซ็นต์ ผู้ประกอบการขาดทุน ทั้งที่สินค้าต้นทางมันดีมากเลย ปัญหามันอยู่ที่กระบวนการฉายรังสี เราก็ทำเจรจาในระดับเวทีสูงขึ้นไป ทำมาต่อเนื่องสามปี คิดว่ามันน่าจะส่งผลอีกไม่นานนี้ ทำวิจัยเสร็จก็เอาผลการวิจัยมาซับมิตว่า ต้องทำวิธีนี้ ผลไม้ไม่เสียหาย แมลงก็ไม่เกิดแน่นอน ถ้าเขาพิสูจน์แล้วว่าได้ผล ก็อนุญาตให้ใช้วิธีนี้ มันก็จะแก้ไขปัญหาใหญ่ของการส่งออกผลไม้ไทยได้ จะทำให้เกิดการไหลเข้าของผลไม้ไทยอีกครั้ง นี่ก็เป็นเรื่องที่เราทำ ไม่ละเลยปัญหาค่ะ”
ถาม “ผอ.จิ” ถึง ผอ.คนใหม่ที่จะเดินทางมาปฏิบัติราชการทน
“ชื่อ ขวัญนภา ผิวนิล มาจากกรมส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศค่ะ เคยเป็น ผอ.สำนักงานยุทธศาสตร์การค้าระหว่างประเทศ อายุ 40 ต้นๆ เป็นคนรุ่นใหม่ไฟแรง ยุคนี้เป็นยุคของคนรุ่นใหม่นะคะ มีความสามารถ มีศักยภาพสูง มีแนวคิดใหม่ คณะกรรมการคัดมาอย่างดีแล้ว ก็จะมาทำหน้าที่สานต่องานที่ดิฉันทำเอาไว้ และมีไอเดียใหม่ๆ มาสนับสนุนสินค้าไทยต่อไป”
กับสามปีเต็มในตำแหน่ง ผอ.อาวุโสของสำนักงานส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศ ลอส แอนเจลิส นั้น ผอ.จิรภาพรรณ มลิทอง บอกว่ามีความภาคภูมิใจกับผลงานของตัวเองพอสมควร โดยผลงานต่างๆ นั้น นอกจากจะมาจากการตั้งใจทำงานอย่างสุดความสามารถแล้ว ยังมาจากความสนับสนุนช่วยเหลือและร่วมแรงร่วมใจของทุกคนในสำนักงาน รวมถึงทุกหน่วยงานในสังกัดทีมประเทศไทย ที่ได้ทำงานแบบ “บูรณาการ” ร่วมกันมาตลอด
อีกอย่างที่ “ผอ.จิ” บอกว่าจะต้องขอบคุณอย่างสูงก็คือชุมชนไทยในนครลอส แอนเจลิส ที่เข้มแข็งและพยายามรักษาขนบธรรมเนียมประเพณีอันดีของไทยเอาไว้ อีกทั้งยังพยายามสืบสานต่อไปยังเด็กไทยรุ่นใหม่ ให้ซึมซัมความงดงามของวิถีไทยสืบต่อไปไม่ให้เสื่อมถอยด้วย
“เพราะมันเชื่อมโยงกับหมดนะคะ การค้า การท่องเที่ยว การลงทุน เชื่อมกับวัฒนธรรม ทีนี้งานที่เราจัดๆ กัน งานไทยนิวเยียร์ฯ หรืองานตามวัดต่างๆ มันบวกทั้งนั้นแหละค่ะ อย่างลูกหลานพวกเรานี่ หนึ่งคือเก่งภาษา มีคอนเน็กชั่น มีเพื่อนฝูง มันทำให้มีการส่งต่อวัฒนธรรมไทย อาหารไทย หรือแนวคิดไทยๆ ไปสู่กลุ่มเพื่อนของเขา ไม่ว่าจะเป็นแม็กซิกัน อเมริกัน ญี่ปุ่น เกาหลี เวียดนาม จีน ที่ปะปนอยู่ในนี้ นี่คือจุดแข็ง ที่สามารถสร้างเครือข่ายให้แข็งแรงออกไปได้ นี่คือผลดี มันส่งผลกับประเทศไทย และการท่องเที่ยว นักท่องเที่ยวไปแล้ว กลับมา ก็ได้มาย้อนถึงบรรยากาศที่เขาไปเห็นมา จากงานที่เราจัดกันในแอลเอ หรือที่ไหนก็แล้ว เขาก็จะนึกถึงว่าครั้งหนึ่ง ฉันเคยไปประเทศไทย นึกอยากกินอาหารไทย มันก็ทำให้ร้านอาหารไทยขายได้ มากขึ้น มันเป็นเรื่องที่ดี รักษาไว้ สิ่งที่เราทำอยู่ ฝากว่าช่วยกันรักษาไว้ เท่าที่มาเห็นสามปีนี้ ประทับใจมาก” อดีต ผอ.อาวุโส ของไทยเทรด แอลเอ ปิดท้ายการสนทนาแบบนั้น...