เมื่อวันที่ 30 พฤศจิกายน 2016 เว็บไซต์ข่าว Coconuts Bangkok รายงานข่าวว่า ข้าวหอมมะลิของไทย สามารถคว้าตำแหน่งข้าวดีเด่นของโลกประจำปี 2016 หรือ 2016 World’s Best Rice จากการประกวดข้าวสายพันธุ์ต่างๆ จากทั่วโลก (a global rice contest) ที่มีขึ้นระหว่างการประชุมข้าวโลกครั้งที่ 8 (The 2016 World Rice Conference) ซึ่งจัดโดยสมาคมผู้ค้าข้าวของอเมริกาชื่อ The Rice Trader ระหว่างวันที่ 16-18 พฤศจิกายน 2016 ณ โรงแรมเลอ เมอริเดี้ยน จังหวัดเชียงใหม่ โดยมีข้าว ผกามะลิ (Phaka Malis rice) ของกัมพูชา คว้าตำแหน่งที่สอง

ทั้งนี้ การประชุมข้าวโลก จัดขึ้นเพื่อใช้เป็นเวที สำหรับแลกเปลี่ยนประสบการณ์ความรู้ สถานการณ์ด้านข้าว และสร้างเครือข่ายในอุตสาหกรรมค้าข้าวของโลก มีขึ้นครั้งแรกในปี 2009 ณ เมืองเซบู ประเทศฟิลิปปินส์ มีผู้เกี่ยวข้องในตลาดการค้าข้าวจาก 33 ประเทศทั่วโลก ทั้งแต่เกษตรกรจนถึงผู้บริหารขององค์กรธุรกิจขนาดใหญ่ เข้าร่วมประชุมกว่า 500 คน

ส่วนการประกวดข้าวดีเด่นของโลก หรือ Best Rice in the World ที่จะใช้วิธีการ “ปิดตาชิม” นั้น เกิดขึ้นจากความร่วมมือขององค์กรการค้าข้าวระหว่างประเทศหลายองค์กร ร่วมกับวารสารตลาดข้าวนานาชาติ มีวัตถุประสงค์เพื่อยกย่องข้าวคุณภาพของแต่ละประเทศ และกระตุ้นให้มีการพัฒนาสินค้าข้าวของผู้ส่งออกในแต่ละตราสินค้า ถือเป็นกิจกรรมเชิงสร้างสรรค์ที่จะจัดให้มีการประกวดต่อเนื่องในทุก ๆ ปี ของการประชุมสัมนาข้าวโลก

ข้าวหอมมะลิของไทย เคยครองตำแหน่งแชมป์โลกสองปีแรก คือ 2009-2010 ก่อนจะเสียแชมป์ให้กับข้าวปอซาน (Pawsan rice) ของพม่าในปี 2011 และข้าวผกามะลิของกัมพูชา ซึ่งมีลักษณะคล้ายข้าวหอมมะลิของไทยมาก สามารถคว้าแชมป์โลกได้ในปี 2012

การประกวดในปี 2013 ถือเป็นการสร้างปรากฎการณ์ใหม่ เพราะข้าว คาลโรส จากแคลิฟอร์เนีย กลายเป็นม้ามืด ผงาดขึ้นคว้าตำแหน่งแชมป์โลกร่วมกับข้าวผกามะลิของกัมพูชาแบบไม่มีใครคาดคิด

ข้าวคาลโรส ซึ่งย่อมาจาก แคลิฟอร์เนียโรส ถูกพัฒนาสายพันธ์โดยนักวิทยาศาสตร์ของมหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย ที่เมืองเดวิส (UC Davis) ตั้งแต่ปี 1948 และเริ่มปลูกเป็นการค้าในปี 1961 เป็นข้าวเมล็ดขนาดกลาง รูปร่างคล้ายดอกกุหลาบตูม (หากปลูกในรัฐหลุยเซียน่า จะเรียกว่าข้าวบลูโรส) เป็นข้าวที่นุ่ม เหนียว เหมาะที่จะทำข้าวซูชิ เป็นสินค้าส่งออกที่ได้รับการยอมรับอย่างรวดเร็วในตลาดโลก และปัจจุบัน ข้าวชนิดนี้กลายเป็นพืชเศรษฐกิจสำคัญของออสเตรเลียและหมู่เกาะแปซิฟิกอีกด้วย

ปี 2014 ในการประกวดข้าวที่ดีเด่นครั้งที่ 6 ข้าวผกาลำดวล ซึ่งเป็นข้าวหอมอีกชนิดของกัมพูชา ได้รับเลือกให้เป็นที่หนึ่ง ร่วมกับข้าวหอมมะลิของไทย และในปี 2015 ข้าวคาลโรสของแคลิฟอร์เนีย คว้าตำแหน่งแชมป์โลกไปครอง

การคว้าแชม์โลกของข้าวหอมมะลิไทย ในประกวดข้าวดีเด่นของโลกครั้งล่าสุดเมื่อเดือนพฤศจิกายนที่ผ่านมา ทำให้ข้าวหอมมะลิของไทยได้ตำแหน่งแชม์โลกสี่ครั้ง มากกว่าข้าวจากภูมิภาคอื่นๆ ทั้งหมด โดยมีข้าวหอมของกัมพูชาตามมาเป็นอันดับสอง คือสามครั้ง

ข่าวบอกด้วยว่า การประกวดข้าวที่ดีเด่นของโลกครั้งล่าสุด มีข้าวที่น่าจับตาปรากฎตัวขึ้นอีกชนิด นั่นคือข้าว จาปอนิก้า (Japonica rice) ที่ปลูกในสหรัฐฯ ด้วย โดยข้าวที่มีถิ่นกำเนิดในญี่ปุ่นและเกาหลีชนิดนี้ ได้รับรางวัลที่สาม

ขณะเดียวกัน นสพ.กรุงเทพธุรกิจ รายงานข่าวว่า สมาคมผู้ส่งออกข้าวไทย จะจัดงานแสดงความยินดีที่ข้าวหอมมะลิไทยได้ รับรางวัลชนะเลิศ ข้าวดีเด่นของโลกในวันที่ 8 ธันวาคม นี้ เพราะถือเป็นรางวัลของประเทศและเป็นความสำเร็จของไทยซึ่งจะเป็นการตอกย้ำถึงคุณภาพข้าวที่ดีของประเทศไทยด้วย โดยการให้คะแนนนั้น มา จากความสวยและความสะอาด จากตัวอย่างข้าวที่ยังไม่ได้หุง 40 คะแนน และอีก 60 คะแนน จะพิจารณาจากรสชาติข้าวที่หุงแล้ว ซึ่งไทยถือว่าเป็นเลิศ

ด้าน ร.ต.ท.เจริญ เหล่าธรรมทัศน์ นายกสมาคมผู้ส่งออกข้าวไทย กล่าวว่า การส่งออกข้าวในปีนี้น่าจะได้ยอดประมาณ 10 ล้านตัน หรือคิดเป็นมูลค่ากว่า 170,000 ล้านบาทโดยจะเป็นรองจากอินเดียที่จะส่งออกได้ถึงกว่า 10.5 ล้านตัน ทำให้ปีนี้ไทยจะอยู่ในอันดับที่ 2 และคาดว่าในปีหน้าไทยจะกลับมาเป็นอันดับ 1 ที่จะส่งข้าวออกตลาดต่างประเทศได้ไว้ 9.5-10 ล้านตันได้ เนื่องจากขณะนี้ผลผลิตข้าวใหม่ออกมามาก ประกอบกับตรุษจีนเร็วขึ้น ทำให้หลายประเทศต่างเร่งซื้อข้าวหอมมะลิเพิ่มขึ้นโดยการส่งออกข้าวหอมมะลิต่อเดือนเพิ่มขึ้นจาก 90,000 ตันเป็น 120,000 ตัน หรือเพิ่มขึ้นกว่าร้อยละ 20 จากช่วงเดียวกันของปีก่อน ขณะที่ราคาถือว่าดีขึ้นเช่นกัน โดยขณะนี้ราคาส่งออกข้าวหอมมะลิอยู่ที่ประมาณ 600 ดอลลาร์สหรัฐต่อตันเพิ่มขึ้นประมาณ 60 – 70 ดอลลาร์สหรัฐต่อตัน เนื่องจากสินเชื่อชะลอการขายของภาครัฐ ทำให้ผลผลิตไม่ล้นตลาด และทำให้ราคาดีขึ้น.