เมื่อวันที่ 3 กรกฎาคม 2561 ในการเดินทางกลับจากการดูงานการเลือกตั้งตามคำเชิญของเม็กซิโก นายศุภชัย สมเจริญ ประธานคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) และคณะ ประชุมกับกงสุลใหญ่ฯ และเจ้าหน้าที่เพื่อให้ข้อมูลและแนวทางและรับฟังความคิดเห็นเบื้องต้นเกี่ยวกับการจัดการเลือกตั้งในเขตอาณาของสถานกงสุลใหญ่ฯ ณ บ้านพักกงสุลใหญ่ฯสรุปสาระสำคัญดังนี้
1. มาตรการใหม่ในการเลือกตั้งครั้งต่อไป
1.1 กกต.จะดำเนินการต่างๆ ที่เป็นรูปแบบใหม่ของการปฏิรูปการเมืองและการเลือกตั้งอย่างกว้างขวางและจริงจัง อาทิ การสนับสนุนพรรคการเมืองและผู้สมัครรับเลือกตั้งในการหาเสียงเลือกตั้ง เพื่อลดการใช้เงินและระบบนายทุน รวมถึงได้ให้การศึกษาแก่พลเมืองและผู้มีสิทธิเลือกตั้ง โดยได้มีการจัดตั้งศูนย์ส่งเสริมและพัฒนาประชาธิปไตยแล้วในระดับตำบลทั่วประเทศ
1.2 การเลือกตั้งครั้งต่อไป จะกาบัตรเลือกตั้งเพียงบัตรเดียว เพื่อเลือกสส.เขต สส.บัญชีรายชื่อ และนายกรัฐมนตรีที่พรรคการเมืองของผู้สมัคร สส.เสนอชื่อ นอกจากนี้ หมายเลขพรรคการเมืองในแต่ละเขตเลือกตั้งจะแตกต่างกัน
1.3 กกต.ได้พัฒนา “แอพลิเคชันฉลาดเลือก” เพื่อแสดงข้อมูลของพรรคการเมืองและผู้สมัครรับเลือกตั้ง ผู้มีสิทธิเลือกตั้งสามารถดาวน์โหลด แอพลิเคชันโดยไม่เสียค่าใช้จ่าย เพื่อใช้พิจารณาประกอบการตัดสินใจ
1.4 กกต.แจ้งข้อมูลเกี่ยวกับโครงการนำร่องการเลือกตั้งทางอินเตอร์เน็ต (i vote) ใน 3 พื้นที่ คือ นอร์เวย์ จอร์แดน และนครโอซากา ประเทศญี่ปุ่น
2. การลงทะเบียนใช้สิทธิเลือกตั้งนอกราชอาณาจักร
2.1 การลงทะเบียนเพื่อใช้สิทธิ์เลือกตั้งยังคงมีทั้งรูปแบบเดิมคือ ลงทะเบียนด้วยตัวเอง และทางไปรษณีย์ และแบบออนไลน์ ซึ่งเป็นทางเลือกเพิ่มเติม นอกจากนี้ผู้มีสิทธิเลือกตั้งยังสามารถมอบอำนาจ หรือลงทะเบียนเป็นกลุ่มคณะ โดยระบบการลงทะเบียนจะเปิดช่วงเวลาก่อนกำหนดวันลงคะแนนเลือกตั้งและปิดก่อนวันเลือกตั้ง 30 วัน
2.2 เมื่อปิดการรับสมัครรับเลือกตั้ง กกต.จะจัดทำข้อมูลการของผู้สมัครรับเลือกตั้งส่งให้สถานทูตและสถานกงสุลใหญ่เพื่อเป็นข้อมูลให้ผู้มีสิทธิเลือกตั้งได้ทราบว่าในเขตเลือกตั้งของตนมีผู้สมัครใดบ้าง
2.3 การเลือกตั้งนอกราชอาณาจักรภายใต้รัฐธรรมนูญใหม่มีข้อกำหนดให้ประชาชนลงทะเบียนขอใช้สิทธิเลือกตั้งนอกราชอาณาจักรใหม่ก่อนการเลือกตั้งแต่ละครั้ง
2.4 ผู้สูงอายุหรือผู้ที่ไม่มีความถนัดในการลงทะเบียนขอใช้สิทธิเลือกตั้งนอกราชอาณาจักรแบบออนไลน์ สามารถมอบให้สถานกงสุลใหญ่ดำเนินการแทนได้
2.5 ผู้ที่มีชื่ออยู่ใน “ทะเบียนบ้านกลาง” เช่น ผู้ย้ายไปอยู่ต่างประเทศเป็นระยะเวลานาน ไม่สามารถติดต่อยืนยันตัวตนได้ จะไม่มีสิทธิเลือกตั้งตามกฎหมายทะเบียนราษฎร ทั้งนี้ เพื่อแก้ปัญหาดังกล่าว บุคคลนั้น ๆ สามารถมอบให้ญาติ/เจ้าบ้านไปขอเพิ่มชื่อที่สำนักทะเบียน 10 วันก่อนวันเลือกตั้ง (ต้องดำเนินการก่อนขอลงทะเบียนใช้สิทธิเลือกตั้งในข้อ 2.1) คนไทยสามารถขอตรวจสอบชื่อในทะเบียนบ้านของตนเองได้ที่สถานกงสุลใหญ่ฯ
3. ข้อเสนอแนะของสถานกงสุลใหญ่ฯ
3.1 โดยที่การลงทะเบียนของคนไทยในต่างประเทศต้องใช้หลักฐาน 3 อย่าง เพื่อเป็นการป้องกันการทุจริตเลือกตั้ง ได้แก่ เลขประจำตัว 13 หลัก เลขหลังบัตรประจำตัวประชาชน และ
เลขที่หนังสือเดินทาง ซึ่งอาจก่อให้เกิดความไม่สะดวกแก่ผู้มีสิทธิเลือกตั้งในต่างประเทศ สถานกงสุลใหญ่ฯ จึงเสนอขอให้อนุโลมปรับลดข้อกำหนดดังกล่าว กกต.รับไว้พิจารณากับส่วนราชการที่เกี่ยวข้อง
3.2 เพื่อเป็นการปกป้องผลประโยชน์และส่งเสริมการมีส่วนร่วมของคนไทยในต่างประเทศอย่างแท้จริง จึงน่าจะมี สส.ผู้แทนคนไทยในต่างประเทศโดยเฉพาะ ประธาน กกต.เห็นว่าเป็นเรื่องที่ต้องหารือในอนาคต
3.3 ขอให้ กกต.เร่งพิจารณาจัดสรร งบประมาณให้สถานทูตสถานกงสุลใหญ่ก่อนวันเลือกตั้ง 4 เดือน เพื่อให้สามารถใช้งบประมาณในการเตรียมการประชาสัมพันธ์ รณรงค์การเลือกตั้งได้อย่างมีประสิทธิภาพและทันท่วงที
3.4 ขอความร่วมมือ กกต.สนับสนุนวิทยากรในการส่งเสริมการมีส่วนร่วมทางการเมืองของคนไทย โดยจัดให้มีหลักสูตรการอบรมให้ความรู้เกี่ยวกับการปกครองของไทย การเลือกตั้ง และการมีส่วนร่วมของคนไทยในต่างประเทศก่อนการเลือกตั้งอีกด้วย ซึ่ง กกต.รับว่าจะนำไปพิจารณาให้การสนับสนุนต่อไป
4. อื่น ๆ
4.1 กกต.จะจัดการประชุมหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพื่อหารือเกี่ยวกับการจัดการเลือกตั้ง
4.2 กกต.ได้เสนอให้มีการนับคะแนนที่เพื่อแก้ปัญหาในกรณีที่บัตรเลือกตั้งส่งกลับมานับที่ประเทศไทยไม่ทัน อย่างไรก็ตาม กระทรวงฯ ยังไม่มีความพร้อมในเรื่องดังกล่าว กงสุลใหญ่ฯ เสนอแนะว่าการเร่งระยะเวลาการจัดส่งบัตรเลือกตั้งอยู่ในวิสัยที่ดำเนินการได้.
(สถานกงสุลใหญ่ ณ นครลอส แอนเจลิส)