ปรากฏการณ์แบบนี้ มีทั้งข้อดีและข้อเสียพร้อมๆกันไปในตัว ข้อดีก็คือ การศึกษาเล่าเรียนธรรมะขยายตัวออกไปอย่างกว้างขวางหลายทิศหลายทาง ส่วนข้อเสียก็คือ เมื่อมีคำอธิบายธรรมอย่างล้นหลามมากมาย ต่างคนต่างคิด ต่างอธิบายกันไป ขาดเอกภาพ และถือดีว่าคำอธิบายของตนเท่านั้นที่ถูกต้อง แม้ใครจะทักท้วงก็หัวดื้อถือดี ไม่ยอมแก้ไขปรับปรุงให้เป็นไปในทิศทางเดียวกัน อีกทั้งยืนยันว่า สิ่งที่ตนเองถือนั้นถูกต้อง จะสร้างความสับสนให้กับคนที่ไม่มีหลักในการตัดสินใจ แต่เร่ร่อน เรียนรู้ไปเรื่อยๆ ชอบใจคำอธิบายและการตีความแบบไหนที่เข้ากับจริตของตนเอง ก็ชอบแบบลุ่มหลงหัวปักหัวปำ ใครไม่เชื่อไม่ฟังตามที่ตนเชื่อ ก็โกรธเคือง ปรากฏการณ์แบบนี้นำไปสู่การแบ่งพรรคแบ่งพวก เกิดความแตกแยกในทางสังคมได้ง่าย
ในทางพระพุทธศาสนา พระพุทธเจ้าทรงประทานหลักตัดสินพระธรรมวินัยเอาไว้ ซึ่งท่านผู้ใฝ่ธรรมจะสามารถนำมาพกติดใจเอาไว้ตัดสินว่า อะไรคือธรรมะแท้ อะไรคือธรรมะเทียม จะได้รับประโยชน์ของการศึกษาและปฏิบัติธรรม เป็นความสงบร่มเย็น เป็นความสามัคคีของคนที่จะอยู่ร่วมกันด้วยสันติ
พระพุทธเจ้าทรงประทานหลักการพิจารณาและตัดสินว่า ธรรมะแท้เป็นอย่างไร ธรรมะไม่แท้เป็นอย่างไร
ธรรมะที่ไม่แท้จะส่งเสริมสิ่งเหล่านี้
- เป็นไปเพื่อความกำหนัดย้อมใจ
- เป็นไปเพื่อประกอบทุกข์
- เป็นไปเพื่อสนองกิเลส
- เป็นไปเพื่อความอยากใหญ่
- เป็นไปเพื่อความไม่สันโดษยินดีด้วยของที่มีอยู่
- เป็นไปเพื่อคลุกคลีด้วยหมู่คณะ
- เป็นไปเพื่อเกียจคร้าน
- เป็นไปเพื่อความเลี้ยงยาก
หากพบเห็น การเรียนการสอนธรรมะ การตีความเป็นธรรมะ การอธิบายธรรมะ การทำกิจกรรมเพื่อการส่งเสริมการศึกษาและปฏิบัติธรรมะ หรือ การปฏิบัติธรรมะ ที่ดำเนินไปตามหลักการดังกล่าวนี้พึงทราบว่า เป็นธรรมะเทียม หรือ สัทธรรมปฏิรูป
ส่วนธรรมะแท้จะมีหลักการว่า
- เป็นไปเพื่อคลายกำหนด
- เป็นไปเพื่อปราศจากทุกข์
- เป็นไปเพื่อความไม่สะสมกองกิเลส
- เป็นไปเพื่อความอยากน้อย
- เป็นไปเพื่อความสันโดษยินดีด้วยของที่มีอยู่
- เป็นไปเพื่อความสงัดจากหมู่
- เป็นไปเพื่อความเพียร
- เป็นไปเพื่อความเลี้ยงง่าย
หากพบการศึกษาธรรมะ การปฏิบัติธรรมะ การตีความธรรมะ การอธิบายธรรมะ การทำกิจกรรมเพื่อส่งเสริมธรรมะ เป็นไปตามหลักการเหล่านี้พึงทราบว่า เป็นธรรมะแท้ หรือสัทธรรม
เมื่อทราบหลักการแบบนี้ ก็นำพกติดตัวติดใจไป เพื่อตัดสินใจว่า อะไร คือ สัทธรรม อะไรคือ สัทธรรมปฏิรูป แล้วพึงหลีกห่างสัทธรรมปฏิรูป มุ่งหน้าสู่การศึกษา ปฏิบัติ แบ่งปันและเผยแผ่พระสัทธรรม คือ ธรรมแท้ๆของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าอย่างถูกต้องดีงามต่อไป
วันที่ 14 พฤษภาคม 2561 เวลา 9.18 น.
วัดพุทธปัญญา เมืองโพโมน่า รัฐแคลิฟอร์เนีย